Biyo Stabilleştiriciler
Biyo stabilleştiriciler; plastik malzeme ve plastik ürünleri, mikroorganizmaların saldırısından koruyan katkı maddeleri olarak tanımlanmaktadır.
Isı Stabilizatörleri
Plastik malzemenin ısı ile bozunarak özellik değişimine uğramasının engellenmesi veya yavaşlatılması için kullanılan katkı maddeleridir.
Gerek imalat gerekse depolama sırasında plastiğin bozulmasını önlemek ve kullanım süresini uzatmak amacı ile karışıma ilave edilirler.
Polivinil klorür (PVC) için; kurşun stearat, baryum stearat yada çinko stearat kullanılır.
Uv Stabilizatörleri
UV stabilizatörleri (metal deaktivatörler) yada ultraviyole ışın dengeleyiciler; UV etkisiyle zamanla plastiğin solması ve görünümünün bozulmasını önlemek yada azaltmak için ilave edilirler. Malzeme yapısını etkileyerek çekme dayanımının düşmesine neden olurlar.
UV stabilizatörleri, ürünün kimyasal değişimine neden olabilecek enerjiyi, ısıya dönüştürecek şekilde soğurur ve bu enerjinin dağılmasını sağlar. Ve, nihai parça kısa dalgalı UV ışınlarına dayanıklı hale gelir.
UV stabilizatörlerinin renksiz ve zehirli olmamasına dikkat edilmelidir.
İlave edildiği plastiğin çeşidine bağlı olarak %0.5-2.0 oranında kullanılırlar.
UV stabilizatörlerine örnek olarak aril esterler, tetrametilpiperidin, benzoik asit esterleri verilebilir.
Renklendiriciler
Plastik malzemenin görünümüne estetik etki, renklenme ile sağlanır. Plastik reçinenin yapısına ve kullanma amacına göre değişik renklendiriciler kullanılır.
Renklendiriciler veya plastik boyar maddeler saydam veya opak olarak boyamak üzere 2’ye ayrılır.
Plastik renklendirici aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
Ürün içinde çok iyi dağılmalı ve homojen görünüm vermeli ve ürünü etkili bir şekilde boyayabilmelidir, Plastik malzeme ile uyumlu olmalıdır, plastiğin özelliğini bozmamalı,
Biçimlendirme süresince bozulmamalıdır,
Gün ışığına (UV ışığına) dayanmalıdır,
Yıkanabilmeli yani yıkama ile boya çıkmamalı,
Zehirsiz olmalıdır.
Plastik renklendiriciler ürünü saydam yada opak olarak boyamak üzere iki türde hazırlanır.
Saydam olarak kullanılan renklendiriciler, organik kaynaklı azo ve anilin sınıfı kimyasal maddelerdir.
Saydam renklendiricinin kırılma indisi, plastiğin kırılma indisine yakın olmalıdır.
Opak renklendiriciler ise organik ve inorganik kaynaklı olabilirler.
Floresant Ve Beyazlatıcılar
Termo plastiklerin önemli bir bölümü, görünür ışığı spektrumun mavi bölgesinde soğurur ve bu nedenle de sarımsı renkte görünürler.
Bu olumsuz durumu yok ederek plastik malzemenin beyaz görünmesini sağlamak amacıyla floresant ve beyazlatıcılar kullanılır.
Köpürtücüler
Organik veya inorganik yapıda olabilen bu katkılar, uygun, spesifik ve dar bir sıcaklık aralığında sıcaklıkla parçalanarak en az biri gaz olan ürünlere dönüşmekte ve plastik maddeyi köpürterek gözenekli bir yapı oluşmasını sağlamaktadır.
Antistatikler
Plastiklerin işlenmesi sırasında veya kullanımları sırasında, elektrik özellikleri nedeniyle statik elektrik birikimi olur.
Biriken bu elektrik elektriksel şok, yanma veya patlamaya ve malzeme üzerinde toz, kir vb. yabancı maddelerin birikmesine neden olur.
Pekiştirici Ve Dayanım Artırıcılar
Bu katkı maddeleri plastiklerin mekanik, elektriksel ve ısısal özelliklerini etkiler, boyut kararlılığını sağlar, bazı hallerde de maliyetin düşürülmesine yardımcı olurlar.
Kristalliği Düzenleyiciler
Ergimiş polimer hızla soğutulduğunda, çok sayıda ancak küçük kristaller oluşur. Yavaş soğutulduğunda ise az sayıda ancak büyük kristaller oluşur.
Yanma Dayanımını Artırıcılar
Yanma dayanımını artırıcı katkı maddeleri, plastiklerin düşük sıcaklıklarda tutuşmalarını ve alev oluşsa bile ilerlemesini önler.
Antioksidantlar
Antioksidantlar (oksitlenme önleyiciler), plastik malzeme yapısının havanın oksijenini ve ışıma etkileri ile tahribatını önlemek yada geciktirmek amacı ile uygulanır.
Yağlayıcılar (Lubrikantlar)
Yağlayıcılar veya kaydırıcılar, işlenmesi sırasında makinede akışını kolaylaştırır ve nihai ürünün kalıptan kolay çıkarılmasını sağlar.
Plastikleştiriciler (Plastifiyanlar)
Plastikleştiriciler, plastik işleme karışımlarına eklenen ve son ürün olan plastik eşyanın fiziksel ve mekanik özelliklerini değiştiren kimyasal maddelerdir.
Isı ve basınçla biçimlendirmede plastiğin akışını ve işlenebilirliğini kolaylaştıran, kırılganlığını azaltan, esnekliğini arttıran dolgu maddeleri olan plastikleştiriciler; plastik ile uyumlu olmalı, çok iyi karışabilmeli ve yapı içinde kalabilmelidir.